Vandaag 4 juni is On Kawara drieëentwintigduizend negen honderd en vijf dagen oud. Whole and parts is de ten toonstelling gehouden in Vil leneuve d'Ascq vorig jaar, samen met de titel van de catalogus. De tentoonstelling gaf een overzicht van Kawa- ras werk van 1964 tot 1995. Als ondertitel bij het boek fungeert een uitspraak van Ben Kinmont: It s always worthwhile looking at the part that the whole is seen to be moving.
Maar laat mij beginnen bij een opsomming van het werk van On Kawara te zien in de tentoonstelling. Een uitgangspunt dat ook zijn werk doorkruist. 1. Twee series: One Million Years - Past en One Million Years Future. Letterlijk te nemen als een getypte opsom ming van een miljoen jaren voor 1969, het jaar waarin dit werk in tien volumes ont stond en uitgevoerd werd en een miljoen jaar na 1981. Het eerste For all those who have lived and died 998031 BC - 1969 AD, het tweede For the last one 1981 AD - 1001980 AD. 2. Tien tekeningen uit de periode 64- 65 ontstaan in Parijs nadat de Amerikaan reeds vijf jaar zijn geboor teland Japan verlaten had. 3. Codes: bestaan uit teksten die in verschillende systemen vertaald zijn zoals kleurtjes in plaats van letters. 4. De series I Read: bestaat uit mappen met opgeplakte kranteknipsels voorzien van een datumstempel, steeds een kranteknipsel van de volgende dag, volgens de logica dat dit nieuws over de vorige dag handelt, uitgezonderd wanneer het over het weerbericht gaat. I Met: is de lijst van namen, in mappen geklasseerd volgens de plaats en per dag, met alle personen die On Ka wara die 24 uur ontmoet heeft. I Am Still Alive, zijn de telegrammen verstuurd naar vrienden en mensen uit de kunstwereld met dit opschrift. I Went, een in mappen geklasseerd geheel van straatplannen met daarop de door Kawara gevolgde weg, in rode stylo aangeduid en I got up, een verzameling van verstuurde postkaarten, twee per dag die de exacte minuut aanduiden waarop hij uit bed kwam. Het opschrift is ge stempeld en bevat naast de geadresseerde, Kawaras adres. 5. 100 Years Calendars: ka lenders waarop Kawara per soonlijke gegevens aanduid, omtrent zijn kunst. Elke kalender is een referen tie, net zoals de beschreven beenderen duizend jaar gele den gemaakt in China, en de complexe Tonalpohualli ritue le dagcyclus van de Azteken, in al zijn varianten vormt de kalender een manier om het menselijk bestaan te marke ren. De oorsprong van de ka lender ligt in de astronomie, gebaseerd op metingen vanaf een vast punt op de aarde ten opzichte van de sterren. Naast de voorspellende waarde van meteorologische aard en de veranderingen van seizoen, heeft de kalender ook een religieuze , culturele en psychologische connotatie. In de artistieke produktie van On Kawara ligt zijn men selijk bestaan besloten in het werk met de titel One Hundred Years Calendar. Die in zich de autobiografische componenten draagt van I Went, I Met, en I Got Up. Waar in de kalender een vast punt gegeven is, plaatst Ka wara dit referentieel punt op het bestaan van Kawara zelf en in zijn tijd. Het werk overlapt op die manier ook zijn andere werken, zoals de Today series. In de eerste plaats door de ondertitels die verwijzen naar hemzelf, en in de tweede plaats door de kranteknipsels van de dag die dienst doen als echt- heidscertificaat. Wanneer een Date Painting niet afgeraakt tegen 12 uur s nachts dan wordt die vernietigd. I have decided to be alone (1/20/66). Taeko kissed me. I asked her are you all right ? (3/20/66). The Shah of Iran arrived in Bucharest for a week-long state visit to Rumania (5/27/66). Manila Manifesto and Picas so s 85th birthday (10/25/6- 6).
6. Today Series: Schilderijen verschillend qua formaat en achtergrondkleur, met steeds in het wit de exacte datum van uitvoering, in verkorte versie, volgens het land waar hij op dit moment verbleef. Ondertussen moeten er on- geveer duizend negenhonderd dergelijke schilderijen be staan. Elke Today (of Date painting) heeft een bijbeho rende handgemaakte kartonnen doos, waar het schilderij in bewaard wordt. Het schilderij wordt bij tentoonstellingen wel steeds apart gehouden. 7. Title: bestaat uit drie schilderijen opgebouwd zoals de Today series, uit 1965. Eén draagt het opschrift ONE THING , het tweede: 1965" en het laatste VIET-NAM . 8. Journals, zijn kalenders waarop Kawara elke Date Pain ting aanduidt. Tussen 1966 en 1972 bevatten deze ook foto s van de plaats waar ze gemaakt zijn.
9. Schilderijen in de vorm van de Today series, die een bepaalde plaats aanduiden, uitgedrukt in lengte- en bre- edte graden.
Het verschil zit hem in de herhaling. Kawara doet nu al vijfentwintig jaar hetzelfde gestage werk. In die zin vind ik hem zelfs helemaal niet conceptueel, waarschijnlijk is hij niet te catalogiseren, maar ja hij wordt nu eenmaal aanzien als een klassieker van de conceptuele kunst, hoewel de man nog steeds schildert. Het lijkt niet met de hand gedaan, maar toch is het zo. Omdat zijn werk zich ontsponnen heeft vanuit een conceptuele instelling en pré-occupatie met taal zit hij in dit vakje. Sinds het midden van de jaren zestig ontwikkelde Kawara een straightforward methode om zijn kunst in te bedden in zijn leven en toch zijn ano nimiteit te bewaren. Hij ver schijnt niet op openingen en geeft geen interviews, maar niet alleen dat, zijn werk zelf hoewel zeer persoonlijk, bevat geen andere autobiogra fische gegevens dan die van ieder ander mens. Op het schilderij is alleen een be paalde dag af te lezen. Het enige autobiografische hier is dat men zeker is dat op die dag Kawara dit schilderij aan het maken was. Bijgestaan door de kranteknipsels, gera ken we ook niet verder wijs in de interesses van Kawara. Ze lijken wel willekeurig. De serie I went, geeft alleen straatplannen die ieder ander ook zou kunnen vinden, maar dan wel met de weg die Kawara persoonlijk aflegde. We weten wanneer Kawara opstaat, wan neer hij welk schildrij maakt, wie hij ontmoet en waar hij geweest is. Maar verder niets. Hijzelf noemt zich dan ook niemand . Hij maakt kunst zo vervlochten met zijn leven, dat het als een dagelijkse routine in zijn leven binnensluipt, in de vorm van het opsturen van postkaarten en het lezen van kranten. Zijn werk kent geen einde: Today Series: vanaf 4 januari 1966 tot heden. I Read: 1967 tot nu. I Went: 1968 tot 1979. I GOT UP vanaf 1971.
I Am Still Alive: met onre gelmatige intervallen vanaf 1970. Het laatste werd ver stuurd naar Chao Dengrui, ministerie buitenlandse zaken van China. I Met vanaf 1968. De man heeft verder geen en kele binding met de wereld dan die met zijn vrouw. Kawa ra is geïsoleerd dor het rei zen.
Tot nu toe werkte hij in 89 steden. Elke binding met een plaats, waarschijnlijk ook met vrienden ontgaat hem. Vandaar waarschijnlijk de noodzaak om zijn leven zo in kaart te brengen, maar op zo n persoonlijk onpersoon lijke manier dat de informa tie voor iedereen zou kunnen gelden. Elk ander individu kan er zijn eigen verhaal aan ophangen. En hierin ligt de kracht van Kawara, hij gaat een dialoog aan met iedereen en tegelijkertijd. Omdat Ka wara zelf geen uitleg geeft aan zijn werk en het werk zelf ook geen duidelijker verklaring in zich draagt dan dat het archivering betreft, krijgt elkeen de vrijheid er zijn eigen waarden bij te bedenken. Kawara zelf haalt elke theatraliteit uit zijn werk, en laat zijn kunst vol ledig overvloeien in zijn leven. Everydayness is dif ference in repetition Bau drillard. De Date paintings hebben alle nochtans onderti tels geëxtraheerd aan de krant of expleciet aan zijn leven.
Processus : ieder punt op de imaginaire lijn van de evolu tie van een project is even belangrijk als het eerste en het laatste, en elk deel van het geheel verdient evenveel aandacht. De processus moet organisch en niet mechanisch zijn; doorlopend. Men moet volledig geëngageerd zijn in wat men doet, op ieder mo ment. Het privé-leven wordt zelf een geïntegreerd deel van hetgeen we vormen. In die betekenis, is het proces het tegenovergestelde van het systeem school-werk-vakantie- rust. Het is een totale mobi lisatie afhankelijk van zijn doel. Het werk van On Kawara is één van de meest extreme vormen van processus .
Zijn vroege werk was zeer Japans (puur). 1953-1954: 28 tekeningen van figuren. Irra tionele figuren in sterk ra tionele stijl. Het picturale aspect trekt niet meer zo aan, de nood om te localise ren blijft. Het latere werk plaatst een figuur (de ar tiest) in een specifieke ruimte: In 1964 begon hij schilderijen en tekeningen van codes en woorden te maken. On Kawara: language is the ultimate abstraction . In het geschilderde kan het kleur niet verder gespeci fieerd worden dan de dag. Ze verschillen elk van elkaar. Een tekening getiteld EGG (1964) toont dit woord in potlood in kapitalen in out line, en vult een rechthoekig afgebakend gebied en kan ge zien worden als het ontstaan van de Date Paintings. Puur linguïstische werken die uit een enkel woord of zin bestaan. 1965: landschappen in de vorm van lengte- en breedte graden. 1966: begin van de Date pain tings. Connotaties met kalligrafie, voor hem bestaat het maken van een Date painting uit een meditatie. Het vervaardigen vergt een zeer grote sinecu re, elk spoor van de hande narbeid wordt zorgvuldig uit gewist, zodanig dat al het persoonlijke ook verdwijnt, hoewel er meer van het per soonlijke is in geïnvesteerd. Daar vindt Kawara dus de me ditatie in. C est le travail lui-même qui est produit com me trace . Het bezit hypnotische kwali teit in verhouding tot duur. Hij gebruikt verschillende eenheden van tijd in zijn werk: jaar in de kalenders, dagen in de Today series en minuten in de I got up post kaarten. Kawara doet geen andere publieke statements, dan dat hij nog altijd be staat.
On Kawara is multi-cultureel, hij gebruikt vlot Japans, Engels en Spaans, en heeft noties van andere talen. Zijn werk bestaat uit de als con cept vaststaande dokumenta tiemethode. De juxtapositie tussen raam en glas, werpt enig licht op het oosterse van On Kawara. Het raam of glas was een Europese uitvin ding, alhoewel de techniek voor het maken van een door zichtig glas reeds gekend was in Egypte en Mesopotamië, evenals bij de Romeinen voor de christelijke tijd, maar eigenlijk glas, transparant en geschikt voor ramen, werd in de elfde eeuw in Europa uitgevonden. Het raam bracht de lens voort, wat het verre zichtbaar maakte (de tele scoop), het onzichtbare zichtbaar (de microscoop), en documenteerde wat er te zien was (de fotografie). De vaas, in keramiek, gebakken klei, wordt archeologisch gezien teruggevonden in omzeggens eender welke oude beschaving. Alhoewel men in het Oosten een zeer gesofisticeerde ke ramische kunst van kan waar nemen, die gelijkgesteld kan worden aan een manier van zien . Het raam en de vaas veronderstellen twee manieren van zien, als twee verschil lende sensoren. Het glas ver wonderde diegenen die erdoor keken naar een wereld van verschijningen. Beginnend bij de renaissance, werd de Euro pese esthetische gevoeligheid vooral gedomineerd door het oog, vanaf het perspespektief tot de hyper-realistische schilderkunst. De waarheid van de wereld wordt gemeten door het zichtbare. In tegen stelling tot de Oosterse est hetische visie, die meer in het bereik van het onzichtba re ligt. Meer gebaseerd op intuïtie dan op een visuele representatie. De vaas is opaak, zij heeft een vorm die een inhoud impliceert. De wester kijker wordt verbaasd door de gelijkenis in vorm, ze verschillen nauwelijks van elkaar. Ze behouden de mani festatie van dezelfde idee. Kawaras kunst is ook niet gericht op het visuele, maar intuïtief, hoewel zijn kunst evenzeer een ode is aan het schone.
bronnen
Flash Art, n 163, 1992. Kunstforum, n 132, jan. 1996. Kunstforum, n 118, 1992. Whole and parts 1964-1995, proposed by On Kawara, ISBN: 2-84066-024-5. Art minimal en conceptuel, Ghislain mollet-Viéville,1995, Genève.
on kawara
kurt duyck, eerste meestergraad schilderkunst, voor m. wim van mulders hogeschool gent, afdeling beeldende kunst, 1998